Bijensteken

Ja! Ik wil bijen! Dat is leuk en ik wil het al zoooo lang! Helemaal enthousiast en met allerlei informatiemateriaal kwam ik thuis van een excursie in de bijentuin van Maap, een gerenommeerd imker uit het Groene Hart van Nederland. Prachtig! Al die volken op een rijtje! Wat een voldoening moet dat geven en hoeveel honing heb je daar wel niet van. Honing is heerlijk! Ja maar, bijen steken en je kunt allergisch zijn. Ik ben niet allergisch, mijn vader ook niet! Hij had vroeger ook bijen en ik was er altijd al van onder de indruk. Ik wil ze nu eindelijk ook. Wilde ik vroeger ook al. De kinderen zijn de deur uit, ik heb er nu wat meer tijd en heb er ruimte voor in de achtertuin. Helemaal tevreden was ik toen ik me had opgegeven voor de cursus die pas over 5 maanden zou beginnen. Zo lang kon ik eigenlijk haast niet wachten.
Maar goed, de tijd verstreek en in februari was het dan zover. De eerste les! Geweldig. Mijn enthousiasme was nog steeds aanwezig. De theorie was reuze interessant en al gauw kon ik naar de eerste praktijkles.

De voorjaarscontrole
Mijn ‘bijenmattie’ en ik kregen kast 4 toegewezen. Na de uitleg gingen we al gauw aan de gang. Zonder handschoenen. Dat is beter werken en nog eens stoer ook! Helemaal gefascineerd bekeken we de vliegplank en de lade. Wat ook allemaal interessant. Het werd pas echt helemaal geweldig toen we het dak en de dekplank van de kast haalden. De dekplank zat behoorlijk vastgekit aan de broedkamer. Water en luchtdicht afgesloten. We vielen van de ene verbazing in de andere. Al die bijen krioelden daar maar door en over elkaar heen en er zat kennelijk nog een systeem in ook. Niet te geloven. Iedere bij had een eigen taak. Dat dit volk de hele winter in die kast gezeten had en nu al weer aardig aan het uitbreiden was. Er zat broed in alle staten op de raten. BRIAS wordt dat genoemd.
Doordat we BRIAS zagen, wisten we dus dat er een koningin aanwezig was in het volk. Denk maar niet dat we haar konden vinden! We deden erg ons best en het duurde allemaal veel te lang, zeer tot ongenoegen van de bijen. We kregen beiden een aantal steken in onze handen. Een bijensteek voelt echt niet prettig. Afgezien van de eerste stekende pijn was er naderhand aan mijn handen niks te zien en ook had ik er geen napijn of jeuk van. Niets van dat.
In de lessen erna kreeg ik telkens weer steken van dit heerlijke volk nummer 4! De reacties werden echter met elke steek erger. Bij iedere volgende les waren mijn handen net weer genezen van de steken van de vorige week en kon het weer van voren af aan beginnen. Toch hield dit op een gegeven moment op. Voor een bijensteek draai ik nu mijn hand niet meer om en ik heb er niet of nauwelijks last van. Ik ben een geboren imker!

Bijen in de tuin
Mijn man verging het niet zo. Na 6 maanden bijen in de tuin achter ons huis, had mijn man zijn derde steek te pakken. De reacties op de steken werden steeds heviger. Bij de laatste steek, die hij op zijn pols kreeg, begonnen zijn hand en arm als een ballon op te zwellen en zijn arm werd ook nog eens rood. Dit alles ging gepaard met hoofdpijn en koorts en een gevoel van algeheel doodmoe en ziek zijn. Het was zaterdag en op de huisartsenpost in het ziekenhuis kregen we bij het eerste bezoek allergiepillen en bij het tweede bezoek aan de post cortisonpillen en een antibioticum kuur, omdat de roodheid en zwelling steeds heviger werden. Gelukkig hielpen alle medicijnen. Deze derde prik was de laatste prik tot nu toe die hij gekregen heeft. Na bloedonderzoek is ondertussen vastgesteld dat hij een allergie heeft voor bijensteken. Goed oppassen dan maar dat het niet weer gebeurt. We zullen voorzorgsmaatregelen moeten treffen. Hoe die er uit zullen gaan zien moeten we nog bedenken. De allergoloog heeft uit een recept meegegeven voor een Epi-pen en ze heeft de werking ervan uitgelegd en voorgedaan. De pen ligt hoe dan ook klaar voor het geval hij weer gestoken wordt.

De poes
In de tijd dat mijn man zijn derde steek kreeg van onze eigen bijen, kreeg onze poes ook haar derde steek. In haar poot. Haar pootje werd warm en dik en rond haar bek, neus en ogen zwol poes op. Ze wist niet meer waar ze het zoeken moest. Ze was er echt ziek van en kroop onder de werkbank in de garage en kwam er niet meer onder vandaan. Er moest dus iets gebeuren. Ze moest geen ademnood krijgen door haar opgezette slijmvliezen. Om 21.00 uur ’s avonds zat ik met poes bij de dierenarts. Ze heeft direct een cortisonprik gekregen en de volgende dag was alles weer geslonken. Nou, ik weet wel dat ik bijen in mijn achtertuin heb!

De varroabestrijding
Vreselijk! Ik wil het bijna niet vertellen maar het moet toch maar. Het hoort wel bij het thema van dit verhaal. Als je teveel in een volk rommelt vinden bijen dat niet leuk. Ze zijn dan geïrriteerd en ze hebben de neiging om sneller een steek uit te delen.
Mierenzuur dat boven hun hoofden staat te verdampen is geen lolletje en dat is wat ik deed bij deze varroabestrijding. Aan het volk met de Groene Koningin was het zeker te merken dat ze last hadden van de behandeling. De bijen zaten in groepjes bij elkaar op de vliegplank en ze zaten aan de buitenkant van de kast. Het volk maakte over het algemeen een slome indruk. Na drie dagen besloot ik om een kijkje te gaan nemen onder het dak om te zien of de Liebig-verdamper ‘uitgedampt’ was. Het flesje bleek helemaal leeg. Nou, dan kon het er dus uit. Ik hield het geheel een beetje scheef en keek nog eens goed aan de onderkant van het flesje. Wat er toen gebeurde was echt erg. Op de gele plastic houder waarop het flesje stond en waarop het filtreerpapier gelegd was, lag kennelijk nog een klein laagje vloeibaar mierenzuur van 85%! Ik goot de mierenzuur zo in de bovenste broedkamer. Ik schrok me dood. Het zuur begon te sissen en de bijen werden helemaal gek! Gelukkig had ik tijdens de behandeling een koninginnenrooster met vliegengaas tussen de verdamper en de broedkamer geplaatst en konden de bijen niet door het gaas ontsnappen en mij eventueel steken of wegvliegen. Ik heb de schuifla er vlug onderuit getrokken en heb wel 15 minuten of langer met de dekplank boven de open kast met het rooster erop staan wapperen om het zuur maar snel te laten verdampen! Arme bijen! Het gezoem klonk nu nog heviger dan bij mijn eerste zwerm en dat vond ik al zo’n lawaai maken. Ik hoop heel erg dat ik de Groene Koningin geen zuur op haar kop gegoten heb, want dan heb ik een probleem.

De volgende dag was de rust wedergekeerd. Het gemorste zuur was verdampt en de Liebig-verdamper verwijderd. De lade was er de hele nacht onderuit gebleven en er heerste volgens mij weer een fris klimaat in de kast. Voor de kast lag een grote plek met allemaal dode, uit de kast verwijderde bijen, op de grond. Dat waren de bijen van het ‘zuurongeluk’.
Ik trok mijn pak aan en natuurlijk geen handschoenen, want van steken heb ik geen last meer. Ik was erg benieuwd hoe het met mijn volkje ging na deze escapade. Ik deed het dak en de dekplank van de kast af en meteen had ik een hele zwerm zoemende bewakers om me heen die me aanvielen. Snel de dekplank weer op de kast en wegwezen! Ondertussen was ik al door een heel leger waakbijen omringt. Ze hingen op het gaas voor mijn gezicht en de eerste steken voelde ik al in mijn hand. Ik wist ook niet of de bijen achter of op het gaas van de hoed hingen. Ik moet eerlijk bekennen dat ik wel een beetje in paniek raakte. Voor ik in de tuinschuur mijn veiligheid kon opzoeken, had ik al minstens 8 steken te pakken. De bijen hingen met hun angels vast op mijn handen. Wat ben ik achteraf blij dat ik een pak had aangetrokken!

Ik zei eerder al dat je niet teveel in een bijenvolk moet rommelen. Bijen vinden dat niet leuk. Een bijenvolk als geheel kan tijdelijk door invloeden van buitenaf ineens in gedrag omslaan. Dit hebben de bijen van dit volk me nu wel heel duidelijk gemaakt. Ik laat ze eerst maar eens drie weken met rust. Mijn hand doet zeer, is dik en jeukt. Zo stoer ben ik dus nu ook weer niet!

Annet Künneke